Wat zijn shanties?

In ons repertoire treft men shanty-liedjes aan, maar ook zee- en zeeman gerelateerde liedjes. Deze gaan over alles wat de zeeman in vroegere tijden beroerde: zijn schip, zijn zee, zijn thuis en ook zijn liefjes. Gezongen wordt over het harde leven op zee, over de heimwee naar het ouderlijk huis en natuurlijk over de liefde voor de meisjes. Bij het horen van de liedjes komt de nostalgie weer terug!
Shanties zijn liederen die werden gezongen ter ondersteuning en begeleiding van het werk aan boord van een schip. Dat kon zijn bij het laden en lossen van ballast en goederen, het binnenhalen van het anker, maar ook bij het hijsen van de zeilen of het ééntonige werk aan de pompen. 
Het zijn dus eigenlijk werkliederen, waarbij hetritme zeer belangrijk was. Ze werden aan boord van de grote zeilschepen (windjammers) gezongen bij werkzaamheden die met een grote groep zeelieden tegelijk moesten plaatsvinden. Het zingen gebeurde onder leiding van een shantyman. Dat was meestal iemand die niet vanwege zijn werkprestaties werd aangenomen, maar meer omdat hij in staat was met zijn voorzang de mannen tot prestaties wist te motiveren. Naast de coördinatie van het ritme, had de shantyman ook een sociale functie: zeelieden konden hun hart luchten over de toestanden aan boord (bijvoorbeeld over het eten).
Shanties zijn vaak vierregelige versjes met een korte solo van de shantyman en het antwoord van de werkers. Shanties stammen uit de periode 1820-1920 en hebben een zeer gevarieerde herkomst: zuidelijke Verenigde Staten, West-Indië en Ierland. Omdat destijds veel Ieren zeeman waren, is de Ierse invloed nadrukkelijk aanwezig. Het merendeel van de shanties werd in het Engels en soms in het Frans, Duits of Nederlands gezongen.
De Zeemansliedjes (Seasongs) waren de liedjes die zowel aan wal als aan boord werden gezongen op het moment dat ontspanning was toegestaan. Het zijn vaak mooiere, meer muzikale liedjes, veelal in de vorm van een ballade. Shanties komen in onze Nederlandse taal niet veel voor, maar we kennen wel veel Seasongs. 
shanties2
Nederland heeft namelijk een behoorlijk aantal zeemansliedjes zoals ‘Ketelbinkie’. En wat te denken van ‘Aan de oever van de IJssel staat een veerhuis’, wat helemaal slaat op het veer bij Brummen naar Bronkhorst!